Troller, Trol veya Troll

Yazı: Özhan Öztürk

Troller, Trol veya Troll İskandinav Mitolojisinde çirkin, yarım akıllı, kötü kalpli, insanlığın düşmanı olan devlerin adı olup bazen büyülü güçlere de sahip olabilirler. Buz devinin (Jötunn) olumsuz eşanlamlısı olarak kullanılan troll kelimesi muhtemelen İsveç dilinde ‘büyü’ anlamına gelen trolla (Danimarka’da ‘Trylle’) kelimesi ile alakalıdır. Eski İskandinav kaynaklarında kayalık, dağ ve mağaralarda küçük gruplar halinde yaşayan insanlara nadiren yardımseverlik gösteren, kalın kafalı ama yetenekli zanaatkârlar olarak gösterilen yaratıklar Hıristiyanlığın kabulünden sonra şeytani ve çirkin varlıklara dönüştürülmüşlerdir.

Üç huysuz erkek keçi adlı İskandinav masalında keçilerin geçmek istediği köprünün

altında yaşayan dev ve MS 8. yüzyıla ait Beowulf adlı İngiliz destanındaki Grendel karakterleri en iyi bilinen trollerdir. Buna rağmen İskandinav masallarında troller ve devler arasındaki farka açıklık getiren net bir çizgi bulunmamaktadır. Koca burunlu, uzun kollu devler olan troller tıpkı Svartálfar (siyah elfler) ve Dwarflar (cüceler) gibi güneş ışığında taşa dönüşmekte, bazen bir çocuk ya da prensesi kaçırıp birlikte yaşamaktaydı.

Kuzey denizinde İskoçya açıklarında yer alan Orkney ve Shetland adalarının folklorundaki trowe adıyla bilinen küçük ve çirkin bir yaratıkla isim benzerliği de dikkat çekicidir. Finlandiyalı paleontolojist Björn Kurtén, Kafkas ırkının prehistorik atası olan ‘Kro Magnon’ların Neandertal insanları troll olarak nitelediklerini ve yok olmuş bu insan ırkını masallarda yaşattıklarını belirtmiştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016

İnternet Trolü Nedir? Trolleme, Trollenme Ne demek?

Troll kelimesi internet ortamında ilk olarak herkesin özgürce bilgi ekleyebildiği İnternet Ansiklopedisi Wikipedia sayfalarına bilgi girmeye çalışan kullanıcıları muziplik olsun diye kasten engellemeye ya da ansiklopedik maddelerdeki bilgilere farip eklemeler yaparak çarpıtan kullanıcılar için, Wikipedia editörler ve kullanıcıları tarafından kullanılmıştır.  Trollerin diğer internet sitelerine ama özellikle Youtube, Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medyalar aracılığı ile kullanıcılara musallat olması kelimenin yaygınca kullanılması ve popülaritesinin artmasına yol açmıştır. Türkçe internet sayfalarında özellikle Ekşi Sözlük ve Twitter’da yapay gündem oluşturmak, daha çok siyasi görüşleri ve dini inançları kullanarak, keyif kaçırıcı veya kavga çıkarıcı muzip şakalar yapmak, insanlara sataşarak kin ve nefret duygularını ifade etmelerini sağlayarak eğlenmek Türkçe web sayfalarında en çok rastlanan trollük yöntemleridir.  Trol saldırısına maruz kalmak ise trollenmek olarak adlandırılmaktadır.